Ιστορίες Γραφειοκρατικής Τρέλας

Η παράνοια τής ελληνικής γραφειοκρατίας είναι γνωστή στους περισσότερους από εμάς. Παρόλο που αρκετά πράγματα έχουν βελτιωθεί, (να είναι καλά το διαδίκτυο), η δαιδαλώδης και πολλές φορές παράλογη νομοθεσία μπορεί να οδηγήσει σε απίστευτες ιστορίες ταλαιπωρίας και απόγνωσης. Και βεβαίως, το εντυπωσιακό δεν είναι ότι υπάρχουν ακόμη παράλογοι και αντικρουόμενοι νόμοι, το χειρότερο είναι πως η ελληνική πολιτεία δεν ασχολείται με την αλλαγή ή και την κατάργησή τους, προκειμένου να λύσει χρόνια προβλήματα χιλιάδων συμπολιτών μας.

Μία τέτοια ιστορία θα σάς διηγηθούμε σήμερα. Αφορά ένα ασήμαντο πρόβλημα που θα μπορούσε να είχε επιλυθεί μέσα σε πέντε λεπτά, όμως διαρκεί δύο χρόνια τώρα και λύση δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Οι εμπλεκόμενοι σ’ αυτό το θέατρο τού παραλόγου είναι ο κακόμοιρος ιδιώτης που έχει το πρόβλημα, (ας τον ονομάσουμε με τα αρχικά Χ.Κ.), μία Ελληνική Τράπεζα, ένας έμπορος που εξαφανίστηκε και αγνοείται η τύχη του, το υπουργείο μεταφορών και οι κατά τόπους διευθύνσεις του και ο Συνήγορος τού Πολίτη.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το 1998, ο Χ.Κ. κάτοικος Αθηνών, αγοράζει ένα αυτοκίνητο μάρκας Skoda από έναν έμπορο με την επωνυμία ΖΑΜΑΝΗΣ, από το υποκατάστημά τής εταιρίας στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Το αυτοκίνητο αγοράζεται με τραπεζικό δάνειο μέσω τού εμπόρου και φυσικά με παρακράτηση κυριότητας. Ως εδώ όλα καλά και όλα ωραία.

Λίγο πριν από το 2000 ο Χ.Κ. περιέρχεται σε οικονομική αδυναμία και παραχωρεί την χρήση τού αυτοκινήτου στον πατέρα του, ο οποίος και αναλαμβάνει την πληρωμή των υπολοίπων δόσεων στον έμπορο ΖΑΜΑΝΗ. Σημειώστε ότι ανεξαρτήτως από το ποιος πληρώνει, δεν έχει σημειωθεί καμία καθυστέρηση στην πληρωμή των μηνιαίων δόσεων.

Ένα πρωινό λοιπόν, από εκείνα τα όμορφα που πουλάκια κελαηδούν και προβατάκια βελάζουν στα λιβάδια, οι πελάτες τού ΖΑΜΑΝΗ βρίσκουν τα ρολά τής εταιρίας κατεβασμένα, υπαλλήλους και αφεντικά εξαφανισμένα. Κανόνι, πλήρης χρεωκοπία και μάλιστα εντελώς απροειδοποίητα. Ο ίδιος ο Ζαμάνης εξαφανισμένος – άλλοι μιλούν για Βραζιλία, άλλοι για Αργεντινή, τέλος πάντων η τύχη του αγνοείται, ενώ δεκάδες πελάτες που έχουν πληρώσει για παραγγελίες αυτοκινήτων απομένουν ξεκρέμαστοι και παντέρημοι στούς πέντε δρόμους.

Όμως ο πατέρας τού Χ.Κ., καθόσον έντιμος και φιλότιμος, απευθύνεται στην Τράπεζα που είχε παραχωρήσει το δάνειο και συνεννοείται μαζί τους για την εξόφληση τού υπολοίπου. Με αυτόν τον τρόπο οι δόσεις συνεχίζουν να πληρώνονται χωρίς καμία απολύτως καθυστέρηση έως και την τελευταία ημέρα.

Και στο σημείο αυτό γίνεται το πρώτο λάθος, που θα αποβεί καθοριστικό για την μετέπειτα πορεία. Ο πατέρας τού Χ.Κ. δεν ήξερε ότι έπρεπε να ζητήσει βεβαίωση ολικής εξόφλησης από την Τράπεζα, ενώ η ίδια η Τράπεζα αμελεί να την εκδώσει ως όφειλε. Σε κάθε περίπτωση όμως το δάνειο έχει εξοφληθεί εξ ολοκλήρου και μάλιστα με βάση τα ληστρικά επιτόκια που ίσχυαν την εποχή εκείνη.

Περνούν τα χρόνια χωρίς φυσικά κανένα πρόβλημα. Ο έμπορος συνεχίζει να αγνοείται και ουδείς γνωρίζει εάν βρίσκεται ακόμη εν ζωή ή κάποια άλλα στοιχεία για την τύχη του.

Το 2018 λοιπόν, ο πατέρας τού Χ.Κ. σταματά να οδηγεί, το αυτοκίνητο είναι πλέον κοντά 22 ετών και έτσι ο Χ.Κ. (η άδεια είναι ακόμη στο όνομά του), αποφασίζει να το μεταβιβάσει σε έναν συγχωριανό του σε ένα κεφαλοχώρι τού νομού Πιερίας. Συγκεντρώνει όλα τα έγγραφα, (άδεια, ασφαλιστήρια, τέλη κυκλοφορίας, εξουσιοδοτήσεις κλπ) και πηγαίνει στο ΚΕΠ. Εκεί έρχεται η πρώτη αναποδιά.

“Κύριε, χρειάζεστε έγγραφο εξόφλησης από τον έμπορο που πούλησε το αυτοκίνητο…”

“Μα ο έμπορος δεν υπάρχει πλέον…”

“Τότε από την Τράπεζα που έδωσε το δάνειο…”.

Ο Χ.Κ. το θεώρησε βεβαίως λογικό. Και εύκολο. Τι το απλούστερο από το να ζητήσει μία βεβαίωση από την Τράπεζα για ένα δάνειο που έχει εδώ και καιρό εξοφληθεί;

Πηγαίνει λοιπόν με όλα τα έγγραφα, (άδεια, πληρωμές δόσεων κλπ) στην Τράπεζα και υπογράφει μία αίτηση για έκδοση εξοφλητηρίου. Ήταν Ιούλιος τού 2018. Η υπάλληλος τον προειδοποιεί ότι η έκδοση μπορεί να γίνει τον Αύγουστο λόγω των καλοκαιρινών αδειών. Ο Χ.Κ. δεν καταλαβαίνει γιατί χρειάζεται τόσο πολύ για μία τυπική βεβαίωση εξόφλησης, αλλά το αποδέχεται, άλλωστε δεν έχει κι άλλη επιλογή. Αφήνει τα έγγραφα μαζί με την αίτηση και αποχωρεί. Η υπάλληλος τον διαβεβαιώνει ότι θα ειδοποιηθεί άμεσα μόλις φτάσει στο κατάστημα η βεβαίωση. Ο Χ.Κ. παραμένει ακόμη αισιόδοξος.

Περνά ο Ιούλιος. Περνά και ο Αύγουστος. Τα φύλλα πίπτουν, περνά και το φθινόπωρο, έρχονται τα Χριστούγεννα. Καμία ειδοποίηση. Τον Χ.Κ. τον ζώνουν οι όφεις οι φαρμακεροί. Περνά από την Τράπεζα, κανένα χαρτί δεν έχει φτάσει. Λίγες ημέρες μετά χτυπά το τηλέφωνο από το υποκατάστημα. Έχουν περάσει ήδη επτά μήνες περίπου από το αρχικό αίτημα.

“Ξέρετε, λείπει ένα χαρτί από την αίτησή σας…”

“Ποιο χαρτί είναι αυτό; Και γιατί με ειδοποιείτε μετά από τόσο καιρό;”

“Λείπει το αντίγραφο από την άδεια κυκλοφορίας…”

“Αστειεύεστε; Είμαι εντελώς σίγουρος ότι σας το έχω φέρει… Και άλλωστε πως γίνεται να κάνω αίτηση χωρίς να έχω προσκομίσει την άδεια κυκλοφορίας;”

“Δεν ξέρω να σας πώ, αλλά θα πρέπει να την φέρετε και πάλι…”.

Ο Χ.Κ. καταλαβαίνει ότι όλο αυτό αποτελεί πρόσχημα για την καθυστέρηση ή ακόμη χειρότερα το χαρτί χάθηκε, αλλά τι να κάνει; Ξαναπηγαίνει στο υποκατάστημα και παραδίδει εκ νέου την άδεια κυκλοφορίας τού αυτοκινήτου. Ταυτόχρονα όμως γράφει και μία αναφορά προς τα κεντρικά γραφεία τής Τράπεζας, όπου παραπονιέται για την καθυστέρηση και την αμέλεια τού υποκαταστήματος.

Ακολουθεί νεκρική σιγή για μήνες. Κάποια στιγμή έρχεται απάντηση από τα κεντρικά τής Τράπεζας. Συγγνώμη για την καθυστέρηση κλπ. κλπ.

Περνά ο καιρός. Κάποια στιγμή επιτέλους ο Χ.Κ. ειδοποιείται ότι η πολυπόθητη βεβαίωση έχει φτάσει στο υποκατάστημα. Πηγαίνει από εκεί και αντικρίζει την προϊσταμένη με κάτι μούτρα μέχρι το πάτωμα.

“Ήρθε επιτέλους η βεβαίωση;..”

“Ήρθε… με την αναφορά όμως που κάνατε τα κεντρικά “κοκκίνισαν” το υποκατάστημά μας…”

“Και τι θέλατε να κάνω; Ένα χρόνο τραβά η ιστορία για μία απλή βεβαίωση…”

“Τέλος πάντων, υπογράψτε εδώ για την παραλαβή να τελειώνουμε…”

Ο Χ.Κ. υπογράφει και φεύγει τρέχοντας. Εκνευρισμένος βεβαίως, αλλά και αισιόδοξος ότι το πρόβλημα έχει πλέον επιλυθεί και η μεταβίβαση μπορεί να προχωρήσει κανονικά. Συγκεντρώνει όλα τα έγγραφα από την αρχή, βάζει και την βεβαίωση εξόφλησης μέσα στον φάκελο και τα στέλνει όλα στον υποψήφιο αγοραστή στην Πιερία. Εκείνο το βράδυ κοιμήθηκε ήσυχος, άργησε αρκετά η υπόθεση, αλλά επιτέλους τελείωσε.

Ω!, πλάνη οικτρά και αθωότης ασυγχώρητη.

Ο υποψήφιος αγοραστής αυτοκινήτου λοιπόν, παραλαμβάνει τα έγγραφα και πηγαίνει καμαρωτός στην Διεύθυνση Μεταφορών Πιερίας για να προχωρήσει την άρση κυριότητας και την μεταβίβαση. Οι υπάλληλοι όμως είναι ανένδοτοι.

“Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι κύριε, υπάρχει παρακράτηση κυριότητας…”

“Μα υπάρχει βεβαίωση από την Τράπεζα ότι δεν υπάρχει καμία οφειλή…”

“Αδιάφορον. Ο νόμος ζητά βεβαίωση από τον έμπορο που πούλησε το όχημα…”

“ΜΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΛΕΟΝ ΕΜΠΟΡΟΣ!..”

“Άσχετον. Ο νόμος λέει ότι πρέπει ο έμπορος να δώσει εξοφλητήριο. Και επιπλέον, το αυτοκίνητο δεν υπάρχει…”

“Τι εννοείτε δεν υπάρχει;”

“Δεν είναι καταχωρημένο στο on line σύστημα τού Υπουργείου. Προφανώς η αρμόδια διεύθυνση που είναι στην Αθήνα αμέλησε να το αναρτήσει στο σύστημα…”

“Ε, καλά, πείτε στους συναδέλφους σας στην Αθήνα να το αναρτήσουν τώρα…”

“Εμείς;”

“Εσείς… ποιος εγώ;”

“Δεν γίνεται. Πείτε τού Χ.Κ να πάει στην αρμόδια διεύθυνση και να ζητήσει την ανάρτηση. Μετά θα δούμε τι θα κάνουμε…”

Ο υποψήφιος αγοραστής ειδοποιεί τον Χ.Κ. ότι η υπόθεση δεν μπορεί να προχωρήσει. Στο μεταξύ έχει ενσκήψει η πανδημία και έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Μόλις φεύγει η πρώτη αναστάτωση, ο Χ.Κ. καταφεύγει στον Συνήγορο τού Πολίτη. Καταθέτει αναφορά για το πρόβλημα και είναι αλήθεια ότι λίγες ημέρες μετά, κτυπάει το τηλέφωνό του. Τους εξηγεί το πρόβλημα…

Δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι το σημαντικό, είναι πρόβλημα τής νομοθεσίας. Δεν είστε μόνο εσείς, είναι χιλιάδες εκείνοι που παραμένουν όμηροι από αυτήν την διάταξη. Το Υπουργείο έχει υποσχεθεί ότι θα αλλάξει τον νόμο, αλλά είναι άγνωστο το πότε. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να στείλετε επίσημο αίτημα στις Διευθύνσεις μεταφορών….

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ: Ο συνήγορος τού Πολίτη υπέβαλλε στον Γενικό Γραμματέα τού Υπουργείου υπόμνημα, με βάση αυτήν την υπόθεση, για την αλλαγή ή την τροποποίηση τής νομοθεσίας. Θα ενημερώσουμε το άρθρο, μόλις έχουμε κάτι το νεότερο από αυτήν την πλευρά.

Ο Χ.Κ. είναι πλέον στα όρια νευρικού κλονισμού. Κάθεται και γράφει ένα επίσημο αίτημα προς την Διεύθυνση Μεταφορών Πιερίας. Μετά από λίγες ημέρες έρχεται η πρώτη απάντηση…

Δεύτερο αίτημα προς την Διεύθυνση Μεταφορών Ανατολικής Αττικής. Μετά από λίγες ημέρες έρχεται η δεύτερη απάντηση…

Τρίτο αίτημα προς την Διεύθυνση Μεταφορών Βόρειου Τομέα Αθηνών. Μετά από λίγες ημέρες έρχεται η τρίτη απάντηση…

Κι εκεί που ο Χ.Κ. έχει αποφασίσει να καταθέσει πινακίδες και άδεια για το καταραμένο αυτοκίνητο, ω! τού θαύματος!, επικοινωνεί μαζί του, (σε χρόνο ρεκόρ), ο αρμόδιος, (ευγενέστατος είναι αλήθεια…) και τού ανακοινώνει ότι τα στοιχεία ανέβηκαν στο σύστημα και η Πιερία μπορεί επιτέλους να τα δει και να προχωρήσει. Για το άλλο θέμα όμως τού εμπόρου και το εξοφλητήριο δεν μπορεί να κάνει κάτι…

Τέταρτο αίτημα και ενημέρωση προς την Διεύθυνση Μεταφορών Πιερίας…

Είναι πλέον καλοκαίρι τού 2020. Έχουν περάσει δύο χρόνια από εκείνη την πρώτη απόφαση για την μεταβίβαση τού αυτοκινήτου. Κι ακόμη παραμένει άγνωστη η κατάληξη αυτής τής περιπέτειας… Θα δεχθεί η Πιερία επιτέλους την βεβαίωση τής Τράπεζας και θα σταματήσει να ζητά δήλωση από έναν έμπορο που είναι άφαντος εδώ και 22 χρόνια; Θα τελειώσει αυτή η ιστορία όσο οι εμπλεκόμενοι είναι ακόμη εν ζωή; Θα αντιληφθεί επιτέλους το ελληνικό κράτος το παράλογο τής σημερινής ρύθμισης και θα πάρει την πρωτοβουλία να την καταργήσει ή τροποποιήσει;

Οι πολιτικοί μας τα θωρούν όλα τούτα μικρά και ασήμαντα, ίσως γιατί δεν χρειάστηκε ποτέ να στηθούν σε μία ατελείωτη ουρά στην πολεοδομία ή στην Εφορία, δεν χρειάστηκε να καυγαδίσουν με αδιάφορους υπαλλήλους, δεν χρειάστηκε να σπαταλήσουν πολύτιμο χρόνο από την ζωή τους και να τρέξουν σε δέκα υπηρεσίες για ένα απλό έγγραφο. Όμως για τον απλό πολίτη, (που ας σημειωθεί πληρώνει αδρά για να λειτουργεί σωστά ο δημόσιος τομέας), αυτά τα μικρά και ασήμαντα είναι σοβαρά, πηγές ταλαιπωρίας και καθυστερήσεων που επηρεάζουν δραστικά την ποιότητα ζωής του.

Ιστορίες σαν αυτή που περιγράφουμε σήμερα υπάρχουν ατελείωτες. Υπάρχουν καταγγελίες συγκεκριμένες, υπάρχουν υπομνήματα από τον Συνήγορο τού Πολίτη που δεν βρίσκουν ανταπόκριση, υπάρχουν παράπονα που έχουν φτάσει έως και τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Ουδείς ακούει και ουδείς ενδιαφέρεται.

Όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, με τις σημερινές δυνατότητες των υπολογιστών το Δημόσιο θα μπορούσε να είναι πηγή ευτυχίας. Θα μπορούσε ο καθείς να πατά ένα κουμπί στο smartphone και με την αναγνώριση τού δακτυλικού του αποτυπώματος να τελειώνουν οι συναλλαγές του σε ελάχιστο χρόνο. Θα μπορούσαν όλα όσα αφορούν την σχέση τού πολίτη με το δημόσιο να είναι online σε μία ενιαία πλατφόρμα και να εξυπηρετούν με έναν μοναδικό κωδικό ή και με άλλες μεθόδους ταυτοποίησης. Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά, αλλά πρώτα πρέπει κάποιος να ενδιαφερθεί για τα “μικρά και ασήμαντα” και να βάλει μπροστά μία γιγαντιαία μεταμόρφωση τού δημόσιου τομέα με κέντρο την τεχνολογία και τον πολίτη.

Όνειρα θερινής νυκτός στην χώρα τής φαιδράς πορτοκαλέας…